Zezwolenie na wykorzystanie wizerunku

Zacznijmy konkretnie. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

Dla objęcia ochroną prawną wizerunku, musi być wykonany w sposób umożliwiający identyfikację osoby na niej przedstawionej.

Rozpoznawalność zaś osoby przedstawionej musi mieć charakter powszechny w tym znaczeniu, że nie ogranicza się do wąskiego kręgu osób.

Kiedy zezwolenie nie jest konieczne?

Co do zasady nie można rozpowszechniać wizerunku jeżeli nie uzyska się od tej osoby zgody. Przepisy przewidują jednak pewne wyjątki.

W przypadku wyraźnego zastrzeżenie zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymywała umówioną zapłatę za pozowanie.

Zezwolenie nie jest konieczne również w sytuacjach, gdy rozpowszechnianie wizerunku dotyczy:

• osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem prze nią funkcji publicznych (np. politycznych, społecznych, zawodowych);
• osoby, która na zdjęciu stanowi jedynie fragment całości (np. zgromadzenia, krajobrazu, imprezy publicznej).

W jaki sposób się zgodzić

Zezwolenie może być udzielone w dowolnej formie, np. pisemnej, ustnej lub nawet w formie aktu notarialnego. Warto jednak zadbać o to, aby zgoda była bezsporna i wskazywała,  w jakiej postaci oraz w jakim celu wizerunek będzie rozpowszechniany.

Osoba, która udziela zgody musi mieć świadomość celu rozpowszechniania jej wizerunku (np. reklama firmy na Fb) oraz na czym będzie ono polegało.

Co ważne, jeżeli uzyskałeś już taką zgodę od osoby, której wizerunek chcesz wykorzystać dla celów marketingowych to nie możesz przenieść tej zgody na inną osobę, chyba, że wyraźnie to wynika z warunków udzielonego zezwolenia.

Dla celów dowodowych, na wypadek ewentualnego sporu, najlepiej korzystać z formy papierowej, lub takiej, które będzie możliwe później do zweryfikowania, pokazania.

Osoba powszechnie znana

Jednym z wyłączeń przed realizacja obowiązku uzyskania zgody jest rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej pod warunkiem, że został on wykonany w związku z pełnieniem przez e osoby funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych.

Sam fakt, że osoba jest znana i rozpoznawalna nie oznacza, że można bez zezwolenia wykonywać i rozpowszechniać jej wizerunek.

Do osób pełniących funkcje publiczne zaliczają się nie tylko politycy, ale również osoby odgrywające szczególną rolę w społeczności, sportowcy, artyści.

Poniżej jeden z przykładów podejścia sądu do wykorzystania wizerunku osoby znanej:

Nie ma wątpliwości, że powódka należy do osób „powszechnie znanych”. Jednak o ile można przyjąć, że zdjęcie powódki na okładce „N.” zostało wykonane w związku z pełnieniem funkcji zawodowych (tekst jedn.: odnosiło się do programu telewizyjnego „(…)”, który to program przyniósł powódce popularność), to jednak wykorzystanie takiego wizerunku powinno być związane z przedstawianiem (relacjonowaniem) wykonywania przez nią funkcji zawodowych, z czym nie mamy do czynienia w miesięczniku „F”. Wyłączona jest zatem możliwość wykorzystywania bez zgody powódki jej wizerunku m.in. w działalności reklamowej, a za taką uznać należy zamieszczenie zdjęcia okładki z wizerunkiem powódki w miesięczniku „F”. (za: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2013 r., I CSK 739/12).

Osoba jako fragment całości

W przypadku, gdy wizerunek osoby stanowi jedynie fragment całości. To jest drugi wyjątek przewidziany w ustawie, kiedy nie potrzebna jest zgoda.

Oczywiście impreza publiczna należy rozumieć jako wydarzenie dostępne dla większej publicznej grupy ludzi, a nie tylko określonego kręgu osób. Zgromadzenie jest pojęciem nieostrym, dlatego przy każdej indywidualnej sprawie niezbędna jest jego interpretacja.

Jak przyjął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu: określenie zgromadzenie dotyczy każdej zbiorowości, niezależnie czy jest ona przypadkowa czy zorganizowana. Jeśli więc wykonanie zdjęcia czy nagrania nie było ukierunkowane indywidualnie na określoną osobę, przeciwnie osoba ta jest przedstawiona w sposób równoważny przedstawieniu innych osób, to rozpowszechnianie takiego wizerunku nie wymaga zgody (wyr. z 30.01.2014 r., I ACa 1452/13).

Wykorzystanie wizerunku w reklamie

Twarz sprzedaje najlepiej. To każdy wie, dlatego wielkie firmy korzystają z twarzy znanych osób, aby zareklamować swoje produkty.

Salony ślubne, zakłady fotograficzne umieszczają w witrynach twarze swoich klientów dla zachęcenia skorzystania z ich usług. Jest to dopuszczalne, ale wymaga uzyskania na to zgodę. Jeżeli zatem zorientowałeś się, że twoja twarz (twoje zdjęcie) zostało wywieszone u fotografa, a nie zgodziłeś się na to, to możesz żądać usunięcia publicznego prezentowania wizerunku klientów fotografa.

Mam nadzieję, że z tego wpisu wiesz, kiedy będziesz mógł wykorzystać wizerunek osoby i kiedy nie potrzebujesz na to jej zgody.

…………

*opracowano na podstawie: Wojciech Orżewski, Fotograf fotografia prawo, 2010.

Zdjęcie: Pexels.com