fbpx

5 kwestii na temat rękojmi, o których powinieneś wiedzieć

wrz 30, 2018Biznes online

Dzisiaj chcę się zająć tematem mało przyjemnym dla sprzedawców, a mianowicie opowiedzieć o rękojmi.

Sam przyznasz, że nie jest miło otrzymywać od klienta maile, że oto produkt, który u ciebie kupił ma wady!!??

Ale spokojnie… Zastanówmy się, kiedy taka rękojmia przysługuje. O rękojmi pisałam już prawie rok temu, mój wcześniejszy wpis znajdziesz pod linkiem:  RĘKOJMIA. KIEDY I ZA CO ODPOWIADA SPRZEDAWCA.

 

I. Przedsiębiorca a konsument

Na początku ważna kwestia. Inaczej przepisy podchodzą do sprzedaży wobec konsumenta, a inaczej gdy stronami umowy są przedsiębiorcy.

Jednak nawet jeśli będąc osobą fizyczną prowadzisz działalność gospodarczą (JDG), a zakupiony produkt nie jest bezpośrednio związany z wykonywaną przez ciebie działalnością gospodarczą, wówczas występujesz jako konsument.

 

Art. 558 KC [Modyfikacja odpowiedzialności]

  • 1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.
  • 2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

Co oznacza „nie jest bezpośrednio związany z działalnością”?

Dla przykładu postanawiasz zakupić ekspres do kawy. Wybierasz model, płacisz i po miesiącu użytkowania okazuje się, że ekspres ma wadę, wydaje mało przyjazne dźwięki i nie zaparza kawy.

Jeżeli taki ekspres kupiłeś na fakturę (rozliczając w kosztach), wówczas zakupiłeś jako przedsiębiorca.  Jeśli jednak kupiłeś jako przysłowiowy Jan Kowalski bez faktury, nie wrzuciłeś w koszty firmy to występujesz jako konsument.

Dlatego w praktyce najczęściej, chociaż nie zawsze, decydować będzie fakt, czy kupujący zażądał wystawienia faktury VAT dokumentującej zakup.

Dlaczego to takie istotne?

 

II. Odpowiedzialność za wady

Po pierwsze dlatego, że odmiennie może być kwestia rękojmi uregulowana, gdy stroną kupującą jest konsument, a inaczej wobec przedsiębiorcy.

Wobec konsumenta ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej nie jest skuteczne, za wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy to wprost przewidują. W ten sposób konsument  będąc stroną słabszą, jest chroniony.

Zasada ta nie obowiązuje w obrocie profesjonalnym, czyli między przedsiębiorcami.

Przedsiębiorcy między sobą mogą zmienić zakres odpowiedzialności, bądź wyłączyć w ogóle możliwość dochodzenia roszczeń z tego tytułu.

Pamiętaj, że wszelkie modyfikacje zasad rękojmi będą bezskuteczne, jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym

Przypuśćmy jednak, że strony nie wyłączyły odpowiedzialności o rękojmi. Czy sprzedawca odpowiada w każdym czasie za wadę?

Zgodnie z przepisem Kodeksu cywilnego:

Art. 559 Sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili.

 

Ważne w tym przepisie są dwie kwestie. Pierwsza to taka, że wada istniała w chwili sprzedaży. Dlatego istotne jest ustalenie, że w dniu sprzedaży produkt miał wadę, był niekompletny.

Druga sprawa to wada wynikła z przyczyn tkwiących w rzeczy. Pojęcie to nie jest tożsame z pojęciem „wada ukryta”. W istocie chodzić tutaj będzie o takie wady, które wprawdzie ujawniają się z opóźnieniem, po przejściu na kupującego, ale ich wystąpienie jest nieodłączną konsekwencją takich cech sprzedanej rzeczy, które dana rzecz już posiadała, zanim przeszła na kupującego.

 

III. Jak udowodnić, że rzecz miała wadę

Istnieje domniemanie, że jeśli wada się ujawniła, to wynikła z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej.

Ryzyko wadliwej produkcji i ryzyko związane ze sprzedażą rzeczy wadliwych nie może bowiem ponosić kupujący. Na sprzedawcy spoczywa zatem obowiązek kontroli dostarczonego towaru w celu stwierdzenia, czy w dacie wydania kupującemu przedmiotu sprzedaży nie ma on wad fizycznych (za: wyrok SN z 27.11.2003, sygn. III CK 115/02, LEX nr 479354).

Jednak, jak podkreśla Sąd Najwyższy odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi jest uzależniona od okoliczności konkretnej sprawy (wyrok SN z 26.10.2000 r., II CKN 305/00, LEX nr 52594).

Wracając do przykładu z początku, jeżeli po dwóch tygodniach użytkowania ekspresu okazuje się, że wada nie pozwala z niego korzystać zgodnie z jego przeznaczeniem, niezbędne jest zgłoszenie tego faktu sprzedawcy i to jak najszybciej.

 

IV. Gdy kupiłeś jako przedsiębiorca

W obrocie między przedsiębiorcami kwestia rękojmi jest nieco odmiennie uregulowana. Ustawodawca nakłada na kupującego= przedsiębiorcę obowiązek badania rzeczy, pod rygorem utraty uprawnień.

 

Art. 653 § 1 KC Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

 

Z powyższego zatem wynika, że jeśli kupiłeś jako przedsiębiorca to:

  1. Masz obowiązek sprawdzić rzecz, czy nie ma wady (np. uruchamiając, zgodnie z instrukcją nowo zakupiony ekspres),
  2. Masz obowiązek niezwłocznie zgłosić ten fakt. W odniesieniu do stosunków między przedsiębiorcami zawiadomienie powinno nastąpić niezwłocznie po dostrzeżonej wadzie. Jeżeli wada ujawniła się później, to zaraz po wykryciu wady.

Jeżeli nie dochowasz powyższych dwóch punktów – tracisz uprawnienie z tytułu rękojmi.

 

V. Wada a normalne zużycie

Na pewno niejednokrotnie miałeś wątpliwości, czy to, że dana rzecz nie działa to wada czy normalne zużycie??

Wydaje się, że w przypadku butów, po roku ich użytkowania ma prawo sznurówka się zużyć i nie będzie to stanowiło wady.

Jeżeli jednak w trakcie sezonu zimowego but się rozpruje na szwie, to już jest zupełnie inna kwestia.

A co z ekspresem?

Jeżeli tak, jak opisałam w przykładzie przestaje działać lub wydaje dźwięki, które nie są normalnymi przy uruchamianiu (takimi, jak dotychczas wydawał) to myślę, że można uznać to jako wadę.

Jednak należy pamiętać, że są pewne elementy w ekspresie, które po czasie się zużywają. I to jest normalne. Brak prawidłowego użytkowania i regularnego czyszczenia przez kupującego może także przyczynić się do szybszego zepsucia, które nie będzie wynikało z wady tkwiącej w maszynie.

Sprzedawca nie odpowiada za każdą wadę, która ujawniła się w rzeczy używanej. Sąd Najwyższy  zauważył, że upływ czasu i używanie rzeczy, nawet zgodnie z jej przeznaczeniem, mogą mieć wpływ na powstawanie wad rzeczy. W konsekwencji nie ma podstaw do przyjmowania odpowiedzialności z tytułu rękojmi za „wady” związane z upływem czasu używania. W tym ostatnim zakresie może występować zużycie fizyczne lub tzw. normalne zmęczenie elementów rzeczy i poszczególnych jej zespołów.

 

 

Podsumowując, rękojmia przysługuje konsumentowi, a przedsiębiorcy, jeżeli uprawnienie to nie zostało wyłączone lub ograniczone.

Jednak aby przyjąć, że mamy do czynienia z wadą, a nie normalnym zużyciem rzeczy, należy dokładnie przeanalizować okoliczności sprawy, gdyż każda sytuacja jest inna. Jak to zresztą w prawie często bywa.

Jeszcze odrębną kwestią jest gwarancja, ale o niej opowiem w odrębnym wpisie.

 

adw. Małgorzata Moczulska

Pomagam zrozumieć przepisy prawa i prowadzić legalnie biznes online. Moi Klienci to osoby mające odwagę spełniać marzenia o własnej firmie, w której realizują swoje pasje, ale także rozwijają dochodowe biznesy zgodnie z obowiązującymi przepisami.