fbpx

Kto ma prawo do dzieła pracownika

lis 14, 2016Prawo autorskie

Nierzadko można spotkać się z problemem, do kogo należy dzieło stworzone przez pracownika w ramach świadczenia przez niego pracy, w miejscu pracy i z użyciem materiałów, bądź środków należących do pracodawcy (tzw. utwory pracownicze).

Zacznijmy od przepisu*, który będzie miał zastosowanie.

Art. 12 § 1* Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Przyjęcie utworu przez pracodawcę

Pracodawca poprzez przyjęciem utworu nabywa majątkowe prawa autorskiego do tego utworu/dzieła.

Zatem istotną przesłanką, która musi zaistnieć, jest oświadczenie pracodawcy o przyjęciu utworu. Ma to o tyle istotne znaczenie, gdyż do momentu owego oświadczenia, jedynym uprawnionym z tytułu praw autorskich jest pracownik będący twórcą.

Prawo autorskie nie precyzuje, w jaki sposób i jakiej formie ma pracodawca ma oświadczyć o przyjęciu utworu.

Oświadczenie pracodawcy może być wyrażone przez każde jego zachowanie.

Najważniejsze, aby pracodawca wyraził swoją wolę, czyli chęć przyjęcia utworu,  jak to przepisy zgrabnie określają w sposób dostateczny.

Przykładem takiego dostatecznego złożenia oświadczenia woli przez pracodawcę może być akceptacja projektu, czy dekretacja utworu, albo wyrażona w sposób dorozumiany poprzez rozpowszechnianie utworu.

Nabycie przez pracodawcę majątkowych praw autorskich do utworów pracowniczych nie ma charakteru pierwotnego.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu utworu przez pracodawcę prowadzi do nabycia przez niego autorskich praw majątkowych w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Milczenie pracodawcy

Może się jednak zdarzyć, że pracodawca nie wyrazi swojej woli w żaden sposób, który można by uznać nawet za dorozumiane oświadczenie. Co wówczas? Taka sytuacje reguluje art. 13 pr.aut., który brzmi:

Jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin.

 

 

Co ważne, to strony umowy o pracę, czyli pracownik-twórca i pracodawca, mogą rozszerzyć lub wyłączyć zakres nabycia przez pracodawcę majątkowych praw autorskich.

 

Wynagrodzenie za utwór

 

Wynagrodzenie z umowy o pracę obejmuje przejście we wskazanym trybie praw na pracodawcę.

Jeżeli na mocy umowy o pracę pracodawca uzyskuje użyteczne dla niego prawa do utworu nie ma potrzeby zawierania innej, dodatkowej umowy nazwanej w zakresie przenoszenia majątkowych praw autorskich, jeśli oczywiście te kwestie reguluje umowa o pracę.

W umowie o pracę strony mogą ustalić sposób regulowania wynagrodzenia za stworzony utwór.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby  zastrzec odrębne, dodatkowe wynagrodzenie z tytułu działalności twórczej pracownika.

Nie jest to jednak wymagane, gdyż uznaje się iż wynagrodzenie z tytułu umowy o prace jest jednocześnie wynagrodzeniem z tytułu nabycia przez pracodawcę praw autorskich.

Pola eksploatacyjne

W omawianym sytuacji, nie jest konieczne wymienianie w umowie o pracę pól eksploatacji, na których będzie wykorzystywać utwór.

Nie ma również wymogu dokładnego precyzowania nabycia przez pracodawcę praw autorskich, ze względu na fakt stworzenia utworu w ramach stosunku pracy, chyba że co innego wynika z ustawy lub umowy.

Jako dopuszczalne w umowach o pracę uznać trzeba postanowienia przewidujące, iż w trakcie trwania stosunku pracy autorskie prawa majątkowe do wszystkich utworów pracownika lub wszystkich utworów określonego rodzaju przechodzą na rzecz pracodawcy. – SA w Poznaniu z dnia 20 lutego 2008 r. I ACa 87/08

 

Pracodawca nie musi również płacić odrębnego wynagrodzenia – uznaje się iż wynagrodzenie z tytułu umowy o prace jest jednocześnie wynagrodzeniem z tytułu nabycia przez Pracodawcę praw autorskich.

 

apl.adw. Małgorzata Moczulska

Pomagam zrozumieć przepisy prawa i prowadzić legalnie biznes online. Moi Klienci to osoby mające odwagę spełniać marzenia o własnej firmie, w której realizują swoje pasje, ale także rozwijają dochodowe biznesy zgodnie z obowiązującymi przepisami.