3 kroki, gdy naruszono twoje prawa autorskie
Niekiedy można spotkać się w sieci z apelem: Ktoś ukradł moje zdjęcie i opublikował na swojej stronie, co zrobić? Czy ktoś zna jakiś sprawdzony sposób na osobę, która kopiuje zdjęcia z mojej strony? Pomóżcie, inny bloger opublikował mój tekst bez zgody!
Jeżeli nie spotkałeś się z taką sytuacją, to jest szczęściarzem.
Jeśli jednak jesteś rozpoznawalny (lub twoja strona, blog lub cokolwiek innego), to ludzie skopują nie tylko twoje zdjęcie, czy tekst, ale nawet wygląd strony czy kolor, który jest dla ciebie charakterystyczny.
Jeżeli twoje prawa autorskie są naruszane
Jeżeli ktoś nie ma szacunku do twojej ciężkiej pracy, kopiując ją uznając za swoje, to masz pewne prawa przeciwko nieuczciwemu wykorzystaniu. Jednak chcę już na początku zaznaczyć, że nie działają one magicznie „już i natychmiast”, szczególnie wobec opornych. Przepisy prawa dają pewne narzędzia, z których możesz skorzystać.
Pamiętaj jednak, że może to wymagać więcej czasu i zaangażowania, niż pierwotnie zakładasz. A jeśli będziesz chciał skorzystać ze wsparcia profesjonalisty, adwokata, radcy prawnego – to także będzie się wiązało z kosztami.
Pierwszą rzeczą (1), jako autor możesz zrobić, to napisać o zaprzestanie naruszenia twoich prawa i usunięcia zdjęcia/tekstu (inne).
Jest to oficjalne pismo, w którym nie prosimy, ale wzywamy do zaprzestania naruszenia. Dobrze napisać, na czym polega to naruszenie. Wskazujesz że jeśli osoba nie zastosuje się do pisma to skończy się to w sądzie.
Drugą kwestią jest materiał dowodowy (2). Jeżeli sprawa rzeczywiście znajdzie rozstrzygnięcie w sądzie to warto zawczasu pomyśleć o dowodach. Dlatego sugeruję, aby udokumentować naruszenie, to znaczy zrobić print screena strony, na której znalazł się utwór twojego autorstwa. Zatroszczyć się o świadków, którzy będą mogli zeznawać, np. osoby, które były świadkiem rozmowy.
Należy także zachować korespondencję prowadzoną z taką osobą. Jeżeli będziesz prowadził rozmowy telefoniczne to poza udokumentowaniem, że rozmowa miała miejsce (billing) ciężko będzie ustalić, jaka była jej treść. Dlatego posługuj się oficjalną formą komunikacji (papierowo, mailowo).
Finał w sądzie (3). To trzeci krok, który jest całkiem realny, w sytuacji opornego „wykorzystywacza” twojej twórczości. Wówczas czeka ciebie samodzielne napisanie, lub zlecenie, pozwu, w którym będąc powodem możesz zażądać:
- zaniechania dalszego rozpowszechniania
- usunięcia skutków naruszenia
Możesz domagać się także dwóch roszczeń majątkowych: zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę lub zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Co ważne, sąd może ale nie musi uwzględnić twoje żądania, gdyż takie żądania nie działają automatycznie. Musisz wykazać szkodę oraz związek przyczynowo-skutkowy między naruszeniem, a szkodą.
Na koniec kilka przykładów z sal sądowych.
Powódka wskazała, że działanie strony pozwanej [biblioteki] było zawinione, gdyż fundamentalna wiedza o prawie autorskim nakazuje sprawdzić dokładnie pochodzenie zamieszczanych w internecie fotografii. Powołując się na poglądy doktryny i orzecznictwa, powódka wskazała, że suma dochodzona jako zadośćuczynienie za krzywdę związaną z naruszeniem praw osobistych powódki nie może być symboliczna, lecz musi mieć charakter kompensacyjny, musi spełniać funkcję represyjną wobec sprawcy naruszenia, a jej wysokość winna mieć zindywidualizowany charakter. (wyr. SO we Wrocławiu z 21.1.2016r., sygn. I C 376/15).
Podkreślić należy, że prawo autorskie chroni twórczość. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pr. aut. przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, zatem elementy dzieła pozbawione tego charakteru nie podlegają ochronie i mogą być przedmiotem swobodnego użytku. Nie podlegają też ochronie idee i pomysły, dopóki nie zostaną ubrane w konkretną formę (zindywidualizowane), bowiem prawo autorskie chroni wyłącznie sposób wyrażenia (art. 1 ust. 2 1 pr. aut.). Nie można było zatem uznać, aby miała twórczy charakter i tym samym podlegała ochronie prawa autorskiego sama koncepcja wystroju wnętrza (…) wykorzystująca kształt taśmy filmowej. (wyr. SA w Warszawie z 25.6.2012r., sygn. I ACa 1083/11).
Oceniając zachowanie się pozwanej [szkoła] wziąć pod uwagę należy także i to, że zdjęcie umieszczono na stronie internetowej gimnazjum, wprawdzie strona ta była dostępna dla każdego, nie mniej jednak, korzystali z niej przede wszystkim uczniowie, rodzice uczniów, nauczyciele. Zdjęcie noblisty nie było umieszczone w celach komercyjnych, strona służyła jedynie uczczeniu twórczości (…) i przybliżeniu wizerunku słynnego noblisty uczniom. Podsumowując, (…) działanie pozwanej nie było działaniem zawinionym. (…) Skoro zaś działanie pozwanej nie było zawinione, nie naruszył sąd pierwszej instancji (…) prawa materialnego oddalając powództwo w części zaskarżonej apelacją bowiem, zarówno zasądzenie zadośćuczynienia z mocy art. 78 ust. 1, jak i trzykrotnego stosownego wynagrodzenia z mocy art. 79 ust.1 punkt 3 b jest uzależnione od zawinionego działania sprawcy. (wyr. SA w Katowicach z 13.11.2015r., sygn. I ACa 609/15).
adw. Małgorzata Moczulska
Pomagam zrozumieć przepisy prawa i prowadzić legalnie biznes online. Moi Klienci to osoby mające odwagę spełniać marzenia o własnej firmie, w której realizują swoje pasje, ale także rozwijają dochodowe biznesy zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Photo by LinkedIn Sales Solutions on Unsplash