fbpx

Rękojmia. Kiedy i za co odpowiada sprzedawca.

Typowy poniedziałek.

Nagle dzwoni telefon: Halo, czy Pani zajmuje się firmami? Mam problem…

 

Początek jest klasyczny. Dwie firmy. Jedna sprzedała drugiej towar. Wszyscy zadowoleni, ale do czasu.

Po kilkunastu dniach od wydania towaru, sprzedawca dostaje telefon, że coś jest nie tak z produktem, a potem pismo od klienta z reklamacją towaru.

 

Odpowiedzialność sprzedawcy

 

Zanim wytłumaczę, na czym polega rękojmia, uściślę, że będę tutaj omawiać jedynie odpowiedzialność między przedsiębiorcami (B2B).

Rękojmia za wady fizyczne towaru/produktu sprowadza się do odpowiedzialności sprzedawcy w sytuacji, gdy rzecz:

  • nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia
  • nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór
  • nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia
  • została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Jak widzisz, odpowiedzialność sprzedawcy jest zarówno wtedy, gdy rzecz przez niego sprzedana nie nadaje się do użytku, jest źle wykonana, lub niekompletna.

 

Winny czy niewinny? A jakie to ma znaczenie

 

Niekiedy klienci zasłaniają się stwierdzeniem, że nie wiedzieli o wadzie produktu, że to nie z ich winy produkt jest inny niż powinien być.

Zapamiętaj, brak winy nie wyłącza twojej jako sprzedawcy odpowiedzialności, gdyż odpowiadasz na zasadzie ryzyka.

Oznacza to pewien automatyzm. Jeżeli rzecz sprzedana miała wady należy uznać, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność za tę wadę.

Jeśli mi nie wierzysz, zachęcam do przeczytania kilku orzeczeń. Sąd Najwyższy wypowiedział się w tej w kwestii  w wyroku z 14.11.2008r., V CSK 174/08 oraz z 5.3.2010r., IV CNP 76/09.

Pamiętaj ! Brak winy sprzedawcy nie zwalnia go z odpowiedzialności wobec kupującego.

 

Kiedy sprzedawca nie odpowiada

 

Co zatem zwalnia sprzedawcę z odpowiedzialności? Po pierwsze to wiedza kupującego o wadzie.

Jeżeli kupujący wiedział, że rzecz ma wadę, np. był to produkt przeceniony ze względu na wadę, klient przed zakupem obejrzał produkt i był tego świadomy, to wówczas taka sytuacja wyłącza odpowiedzialność sprzedawcy.

Wiąże się to  z faktem, że kupujący oczywiście powinien mieć świadomość jaką rzecz i w jakim stanie kupuje.

Druga kwestia to termin zgłoszenia wady.

Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu (art. 563 § 1 Kodeksu cywilnego).

Domyślam się, że tak ogólnie sformułowana zasada niewiele wyjaśnia. Postaram się wyjaśnić.

Niestety ciężko przyjąć jakiś sztywny okres czasu, w którym kupujący powinien zgłosić wadę np. 14 czy 7 dni.

Sąd Najwyższy uznał, że zawiadomienie o wadzie powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki (czyli możliwie najszybciej) oraz że nie spełnia tego warunku rozciągnięte w czasie gromadzenie przez kupującego informacji od swoich kontrahentów na temat wadliwości rzeczy.

W jednej z rozpoznawanych spraw Sąd Apelacyjny w Krakowie uznał, że

Przepis art. 563 § 1 KC, dotyczący stosunków innych niż między podmiotami gospodarczymi ustanawia miesięczny termin do powiadomienia o wadach. W konsekwencji, mając na uwadze, że norma art. 563 § 2 KC [między przedsiębiorcami] została wprowadzona z uwagi na podwyższone wymogi staranności osób prowadzących działalność gospodarczą, przyjąć trzeba, że powiadomienie o wadach, które nastąpiło po upływie miesiąca od daty wykrycia wady, nigdy nie może być uznane za „niezwłoczne”.  (wyr. z 13.03.2014, I ACa 68/14)

Natomiast Sąd Apelacyjny w Warszawie poszedł jeszcze dalej przyjmując, że zawiadomienie o wadzie wykraczające poza 14 dni w niektórych realiach sprawy, nie może być uznany jako „bez zbędnej zwłoki”.

… W związku z tym przyjąć należy, że zawiadomienie to nie powinno nastąpić później niż w ciągu 14 dni, oczywiście uwzględniając realia konkretnej sprawy, w których termin ten może ulec wydłużeniu. Generalnie termin 14 dni jest wystarczający dla dokonania czynności związanych ze zgłoszeniem wady, jaką kupujący stwierdzi w nabytej rzeczy. (wyr . SA w Warszawie z 25.09.2013.r,  I ACa 465/13).

 

Upływ terminu

 

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Zatem po upływie 2 lat, o których mowa powyżej, sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności.

 

Rękojmia a gwarancja

 

Od rękojmi należy odróżnić gwarancję. To dwie różne sprawy.

Gwarancja to dobrowolnie wydany dokument określający warunki oraz termin, w ciągu którego gwarant będzie odpowiadał za produkt.

Z tytułu gwarancji odpowiada podmiot wystawiający dokument gwarancyjny, np. producent, ale także sprzedawca, czy importer.

Skorzystanie z gwarancji nie wyłącza odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Czas trwania gwarancji nie jest uregulowany ustawowo, lecz umownie. Dlatego to gwarant wskazuje termin, na jaki udziela gwarancji.

 

Czego może żądać kupujący

 

Jeżeli kupujący zdecyduje się na dochodzenia odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi, może żądać:

  • wymiany na towar pozbawiony wad
  • naprawy
  • obniżenia ceny
  • odstąpienia od umowy

Jeżeli sprzedawca nie dokonał niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego naprawy lub wymiany rzeczy, kupujący może wystąpić z żądaniem obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. W takiej sytuacji oświadczenie kupującego wiąże sprzedawcę.

Jednakże żądanie odstąpienia od umowy może zostać wyłączone, jeżeli wada jest nieistotna. Przykładem tego jest zepsuty pilot od telewizora, który jak wada nieistotna, nie daje podstaw do odstąpienia od umowy zakupu telewizora.

Natomiast jeśli rzecz wadliwa została już zamontowana (np. silnik w samochodzie), kupujący może żądać od sprzedawcy:

  • demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad
  • usunięciu wady

W razie niewykonania tego obowiązku przez sprzedawcę kupujący jest upoważniony do dokonania tych czynności na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy.

Mam nadzieję, że w tak skondensowanej formie wytłumaczyłam chociaż trochę na czym polega rękojmia.